Υγιεινοδιαιτητικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης

Παγκοσμίως, η μέση κατανάλωση αλατιού υπολογίζεται σε 9-12 γραμμάρια ημερησίως. Έχει βρεθεί ότι η δραστική μείωση της ημερήσιας πρόσληψης αλατιού σε 4,4 γραμμάρια σχετίζεται με ελάττωση της συστολικής και διαστολικής αρτηριακής πίεσης κατά 5,4 και 2,8 mmHg, αντίστοιχα. Σε άτομα με αρτηριακή υπέρταση συνιστάται περιορισμός της κατανάλωσης αλατιού σε επίπεδα κάτω από 5 γραμμάρια ημερησίως.

Άτομα που παρουσιάζουν αυξημένες τιμές αρτηριακής πίεσης συνιστάται να αποφεύγουν την υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος. Συγκεκριμένα, άνδρες υπερτασικοί θα πρέπει να μην καταναλώνουν περισσότερες από 14 μονάδες αλκοόλ την εβδομάδα, ενώ για τις υπερτασικές γυναίκες ο αριθμός αυτός περιορίζεται στις 8 μονάδες αλκοόλ εβδομαδιαίως, όπου μία μονάδα αλκοόλ ισοδυναμεί με 125 ml κρασιού ή 250 ml μπύρας.

Άτομα με αρτηριακή υπέρταση συνιστάται να προσλαμβάνουν μία ισορροπημένη διατροφή που να είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, γαλακτομικά προϊόντα χαμηλών λιπαρών, ψάρια και ακόρεστα λιπαρά οξέα (ιδιαίτερα ελαιόλαδο). Με άλλα λόγια, συνιστάται να ακολουθούν τη μεσογειακή διατροφή, η οποία έχει βρεθεί ότι ελαττώνει την καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνητότητα και έχει ευεργετικές επιδράσεις στα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης. Όσον αφορά στην κατανάλωση καφεΐνης, παρόλο που σχετίζεται με βραχυπρόθεσμη αύξηση της αρτηριακής πίεσης, δεν υπάρχουν σαφή δεδομένα που να υποστηρίζουν μακροχρόνιες βλαπτικές επιδράσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα. Θα πρέπει να αποφεύγονται ποτά με τεχνητά γλυκαντικά που αυξάνουν τον κίνδυνο παχυσαρκίας, μεταβολικού συνδρόμου και σακχαρώδους διαβήτη.

Το αυξημένο σωματικό βάρος σχετίζεται με την εμφάνιση υπέρτασης και αυξάνει τον συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο. Στα άτομα με υπέρταση συνιστάται ο έλεγχος του σωματικού βάρους προς αποφυγή της παχυσαρκίας (δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) > 30 kg/m2 ή περίμετρος μέσης > 102 cm στους άνδρες και > 88 cm στις γυναίκες).Υπερτασικοί ασθενείς με αυξημένο σωματικό βάρος θα πρέπει να στοχεύουν στην ελάττωση του ΔΜΣ σε επίπεδα μεταξύ 20–25 kg/m2, ενώ η περίμετρος μέσης θα πρέπει να κυμαίνεται σε επίπεδα < 94 cm για τους άνδρες και < 80 cm για τις γυναίκες.

Προτείνονται τουλάχιστον 30 λεπτά μετρίου βαθμού αερόβιας άσκησης για 5-7 ημέρες την εβδομάδα (γρήγορο βάδισμα, ποδηλασία, κολύμβηση). Ωστόσο, ακόμα και χαμηλότερης έντασης ή διάρκειας συστηματική σωματική άσκηση συνοδεύεται από ευεργετικά αποτελέσματα για την καρδιαγγειακή υγεία.

Mελέτες που χρησιμοποίησαν 24ωρες καταγραφές αρτηριακής πίεσης έδειξαν ότι καπνιστές, είτε νορμοτασικοί είτε υπερτασικοί, παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα ημερήσιας αρτηριακής πίεσης σε σχέση με άτομα που δεν καπνίζουν. Ενώ η διακοπή του καπνίσματος δεν σχετίζεται με μείωση των επιπέδων της αρτηριακής πίεσης, αποτελεί ωστόσο μείζονα παράγοντα καρδιαγγειακού κινδύνου και η διακοπή του είναι το πιο αποτελεσματικό μη φαρμακευτικό μέσο για την πρόληψη των καρδιαγγειακών επεισοδίων. Επομένως θα πρέπει να δίδονται σαφείς κατευθύνσεις για τη διακοπή καπνίσματος στους υπερτασικούς ασθενείς, ακόμα και με την παραπομπή τους σε ειδικά ιατρεία που χρησιμοποιούν συνδυασμένες συμπεριφορικές και φαρμακευτικές προσεγγίσεις.